جراحی پلاستیک خواه به منظور زیبایی یا با هدف بازسازی، نیازمند انتخاب‌های فراوانی است. نخستین و مهمترین آنها، انتخاب یک جراح قابل اعتماد است. یکی از بهترین شاخص‌های آموزش یک پزشک، دارا بودن دانشنامه بورد است. از جراح خود در مورد داشتن دانشنامه بورد جراحی پلاستیک سوال نمایید، چراکه این دانشنامه تنها مدرکی است که نمایانگر صلاحیت فرد برای انجام جراحی پلاستیک صورت و تمامی نواحی بدن است.
یک فوق تخصص جراحی پلاستیک برای اخذ دانشنامه بورد باید استانداردهای ذیل را دارا باشد:
- فارغ‌التحصیل یک دانشکده پزشکی تائید شده باشد.
- پس از پایان دانشکده پزشکی، حداقل به مدت چهار سال آموزش جراحی عمومی را گذرانده و پس از آن، سه سال دوره دستیاری فوق تخصص جراحی پلاستیک را گذرانده باشد.
- در تمام آزمون‌های کتبی و شفاهی مربوطه، موفق شده باشد.
اعضای رسمی انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران باید:
- فارغ التحصیل رشته جراحی پلاستیک از یکی از دانشگاههای مورد تایید وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی باشند.
- سالانه دوره‌های بازآموزی جراحی پلاستیک را گذرانده باشند.
- اقدام به انجام اعمال جراحی در مراکز درمانی مجاز و تائید شده نمایند.
- اصول و موازین علمی و قانونی را رعایت کرده و از منشور اخلاقی انجمن پیروی نمایند.
اگر دست شما به هر روش آسیب دیده است،جراحی می تواند شرایط شما را بهبود بخشد.این جراحی فوق تخصصی می تواند بیماریهایی که موجب درد وآسیب حرکتی وکشیدگی در عملکرد و انعطاف پذیری مچ دست و انگشتان شما شود،را درمان کند.
به دنبال جراحی عملکرد نرمال (طبیعی) انگشتان و دست ها که در اثر تروما(ضربه) آسیب دیده اند باز می گردد و یا مشکلاتی که به صورت مادرزادی موجود است اصلاح می گردد.”چه مشکلاتی را جراحی دست می تواند درمان کند؟”]سندروم تونل کارپال: شرایطی است که باعث تنگی وایجاد فشار برروی عصب مدیان(میانی) مچ دست یا تونل کارپال می شود.(در واقع موجب تنگی کانال عصبی مچ دست وفشار برروی عصب میانی می شود.) شما ممکن است علائمی مانند درد، سوزش، گز گز کردن یا بی حسی در کف دست و انگشتان داشته باشید وحالت کرختی وسستی وضعف را احساس کنید.
عوامل متعددی در بروز سندروم تونل کارپل موثر می باشد.اگرچه این عوامل خود به تنهایی علت بروز این عارضه نیستند، اما احتمال ابتلا را افزایش می دهند و یا آسیب عصب مدیان را وخیم تر می سازند. “برخی از این عوامل عبارت اند از:” کارکردن زیاد و خم کردن مکرر و حرکات ارتعاشی موجب فشار به عصب میانی مچ دست می شود، احتباس مایعات در دوران بارداری، آسیب دیدگی اعصاب در تونل کارپال یا آرتریت روماتوئید.
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی: بیماری که می تواند باعث ایجاد تورم و التهاب مزمن و شدید در مفاصل سراسر بدن شود.این بیماری شایع ترین نوع آرتروز خودایمنی است.این عارضه در اثر اختلال در دستگاه ایمنی بدن (سیستم دفاعی) رخ داده و مفاصل کوچک مانند مچ دست و مفاصل انگشتان را درگیر می کند و باعث ایجاد درد و آسیب حرکتی انگشتان دست می شود.
کانتراکچر دوپویترن یا انقباض دوپویترن: در کف دست زیر پوست یک بافت محکم به شکل پرده به نام فاسیای کف دستی وجود دارد و این بیماری باعث انقباض وسفت شدن فاسیا کف دست می شود و ممکن است تا انگشتان دست گسترش یابد.در نتیجه باعث محدودیت حرکتی وخم شدن وکشیدگی انگشتان به وضعیت غیرعادی می گردد. “چه کسانی کاندیدای خوبی برای جراحی دست هستند؟”بیماران با شرایط دردناک مثل سندروم تونل کارپال، آرتریت روماتوئید و کانتراکچر دوپویترن (انقباض دوپویترن) کاندیدای مناسبی برای جراحی دست می باشند.
در صورت وجود شرایط زیراین جراحی می تواند برای اشخاص درهر سنی مناسب باشد:
- عدم وجود بیماریهای دیگرو شرایط پزشکی اضافه که موجب آسیب در ترمیم شود.
- سیگاری نباشید.
- انتظارات مثبت واهداف واقع گرایانه ای نسبت به جراحی داشته باشید.
- نسبت به توصیه هایی که جراح پلاستیک در جهت درمان به شما می دهد، متعهد باشید.
در بعضی مواقع، جراحی دست برای درمان زخم ها و جراحات ضروری است.جراحان پلاستیک اغلب بیمارانی که به صورت اورژانس در اثر تروما(ضربه) شدید دست مراجعه می کنند، را درمان می کنند.”طی مشاوره چه انتظاراتی باید داشت؟”]موفقیت و ایمنی جراحی دست بسته به آن است که طی جلسه مشاوره، شما کاندید مناسبی برای عمل باشید. سوالاتی در مورد وضعیت سلامتی، تمایلات و نحوه زندگی شما پرسیده می‌شود.آماده باشید تا در موارد زیر صحبت گردد:”
- چرا تمایل به انجام این عمل داشته و انتظار چه نتیجه‌ای را دارید؟
- وضعیت طبی، آلرژی و مصرف داروهای قبلی
- داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید شامل ویتامین‌ها، داروهای گیاهی، الکل، سیگار و مواد مخدر
- اعمال جراحی قبلی
“جراح شما ممکن است موارد زیر را انجام دهد:”
- بررسی وضعیت سلامتی شما و ارزیابی خطرات احتمالی عمل
- اندازه‌گیری‌های خاص دردست
- گرفتن عکس جهت پرونده پزشکی
- بحث در مورد انتخاب‌های پیش روی شما و نظر پزشک در مورد بازگرداندن عملکرد دست
- بحث در مورد نتیجه احتمالی عمل و خطرات و عوارض احتمالی آن
- بحث در مورد نوع بیهوشی شما
آماده سازی جهت عمل
قبل از عمل ممکن است از شما خواسته شود تا:
- آزمایش بدهید یا بررسی خاصی روی شما انجام گردد.
- داروهای خاصی را مصرف کرده یا تغییراتی در داروهای مصرفی بدهید.
- چندین وقت قبل از عمل، سیگار را ترک نمایید.
- عدم مصرف آسپرین، داروهای ضد التهاب و داروهای گیاهی که می‌توانند باعث افزایش خطر خونریزی شوند.
دستورالعمل‌های خاص شامل موارد زیر هستند:
- کارهایی که شب قبل از عمل و صبح عمل باید انجام بدهید.
- نوع بیهوشی حین عمل.
- مراقبت‌های بعد از عمل و پیگیری‌های لازم.
جراح شما باید در مورد محلی که جراحی انجام می‌گردد با شما صحبت کند. این عمل قابل انجام در بیمارستان و مرکز جراحی سرپایی است.
توجه: اگر عمل به صورت سرپایی انجام گردد و قرار است بعد از عمل مرخص شوید، با فردی هماهنگ نمایید که شما را به منزل برساند و شب را با شما بگذراند.“مرحله اول – بیهوشی” به شما داروهایی داده خواهد شد تا حین عمل راحت باشید. این داروها باعث بیهوشی عمومی یا آرامش شما می‌شوند که در مورد روش مناسب برای شما، جراح تصمیم می‌گیرد.معمولا از بیهوشی عمومی یا داروی آرام بخش وریدی استفاده می شود.”مرحله دوم – برش” درمان تروما:
شایع ترین آسیب دیدگی دست یا انگشت که نیاز به جراحی دست دارد، بازسازی تاندون است. هنگامی که یک تاندون قطع می شود، از محل اصلی زخم به عقب کشیده می شود. بازسازی تاندون، تاندون رانده شده به عقب را بازیابی می کند و آن را با استفاده از تکنیک های جراحی برای بازگرداندن عملکرد و حرکت مجددا به محل اولیه متصل می کنند.بهبود(تسکین) سندروم تونل کارپال:
فشار برروی عصب مدیان(میانی) در تونل کارپال برای بهبود این شرایط باید کاهش یابد.یک برش از وسط کف دست تا مچ ایجاد می شود،که اجازه دسترسی به بافت تنگ شده(باریک شده) را ایجاد می کند. یک روش جایگزینی به نام روش آندوسکوپی وجود دارد،یک شکاف بسیار کوچک را بوجود می آورند و دوربین کوچکی را داخل آن می کنند و با استفاده از دوربین فشار را از روی عصب خارج می کنند.
ناهنجاری های مادرزادی می تواند درمان شود.
هنگامیکه انگشتان در هنگام تولد به یکدیگر متصل می شوند، به نام syndactyly، (سین داکتیلی) ممکن است آنها فقط توسط یک پرده پوستی و یک همجوشی جزئی از استخوان ها به هم متصل شوند. جراحی شامل جدا کردن دو انگشت برای ارائه طیف گسترده ای از حرکت و ظاهر طبیعی، و همچنین به رشد طبیعی انگشت اجازه می دهد. چسبیدن انگشتان دست به یکدیگر شایعترین ناهنجاری مادرزادی دست است وبه درجات مختلف دیده می شود. ساده ترین نوع آن وجود پرده ناقصی بین انگشتان است که هیچ عارضه استخوانی و مفصلی با آن همراه نیست.در نوع شدید انگشتان به هم چسبیده دست چندین انگشت در تمام طول خود به هم چسبیده اند که ممکن است با ناهنجاری های استخوانها و مفصل های دست همراه باشد.گاه چسبیدن انگشتان دست به یکدیگر با ناهنجاری های مادرزادی دیگر همراه است.تکنیک هایی مانند پیوند پوست یا یک روش فلپ محلی (موضعی) مانند Z-plasty باعث انعطاف پذیری در محل برش برای رشد و حرکت انگشت می شود.”مرحله سوم – بستن برش ” بسته به وضعیت و نوع درمان شما ممکن است برش هایی داشته باشید که نیاز باشد با سوچور(بخیه های ) قابل جذب دوخته شودو یا جراح پلاستیک شما ممکن است از بخیه های غیر قابل جذب استفاده کند.”مرحله چهارم– دیدن نتایج” نتایج جراحی دست به تدریج با تورم معمولی ظاهر می شود.نتیجه نهایی ممکن است تا چند ماه دیده نشود.
“نکات مهم در مورد ایمنی و عوارض جراحی دست”]تصمیم گیری در مورد انجام عمل جراحی دست یک تصمیم شخصی بوده و فرد باید شخصا فوائد و خطرات احتمالی را که در راه رسیدن به اهداف وی وجود دارد، بررسی نماید و خطرات احتمالی عمل را بپذیرد. جراح و تیم پزشکی توضیحات کافی در مورد خطرات احتمالی را به شما می‌دهند. از شما خواسته می‌شود فرمی را امضاء کنید که در آن خطرات و عوارض عمل ذکر شده و شما آن را پذیرفته‌اید.
عوارض احتمالی جراحی دست شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی(هماتوم)
- لخته خون
- عفونت
- خطرات بیهوشی
- اسکار(جوشگاه) غیرقابل قبول
- بی حسی در پوست
- بدشکلی پوستی
- التهاب و تورم پوستی
- تاخیر در بهبود زخم
- آسیب دیدگی وجراحت رگهای خونی، اعصاب یا تاندون ها
- تورم غیرقابل انتظار دست
- علائم حساسیت ها به چسب ومواد بخیه ودیگر محصولات خونی وتزریق شده
- ترومبوز وریدی عمقی، در اعمال راحی طوانی مدت ممکن است عوارض قلبی ریوی دیده شود که امکان دارد با ایجاد لخته در سیستم وریدی همراه باشد.
- آسیب به ساختارهای عمقی مانند اعصاب ،عروق خونی ، عضلات و ریه می تواند رخ دهد و ممکن است موقت ویا دائمی باشد.
- درد که ممکن است ادامه دار باشد.
- نیاز به عمل مجدد
حقایقی بیشتر در مورد جراحی دست
بسیار مهم است که در مورد روند جراحی از جراح پلاستیک خود سوال بپرسید. ممکن است مضطرب باشید که طبیعی است ولی این مسئله نباید باعث شود که شما از پرسیدن سوالات خود منصرف شوید.
- عدم بهبودی
- سندروم مکرر تونل کارپال
- اینسیژن های (برش های ) اضافی که ممکن است لازم باشد زیرا تاندون قطع شده ممکن است به عقب رانده شود.
- شکست و عدم موفقیت در بازسازی تاندون
- عدم توانایی در بازگرداندن عملکرد
- اسکار تاندون
“پارگی تاندون فلکسوریا تاندون خم شده”
- اینسیژن های اضافی که ممکن است لازم باشد زیرا تاندون قطع شده ممکن است به عقب رانده شود.
- عدم توانایی در بازگشت عملکرد
- اسکار تاندون
آزاد کردن تاندون های درگیر و چسبیده (تنولیز)”
موقعیت غیرعادی تاندون
- اینسیژن های اضافی لازم که باعث ایجاد اسکار می شود و یا ایجاد برش های جدید که بافت اسکاری که اطراف تاندون حرکت تاندون را محدود کرده است ،را جدا میکند.
- ناتوانی د ربازگشت عملکرد
- اسکار مکرر تاندون
- پارگی تاندون
- سروما (احتباس مایعات)
- بازشدن زخم
“انگشت ماشه ای (تریگر فینگر)”
- عدم بهبودی
- اسکار تاندون
“دوره نقاهت (ریکاوری)”]بعد از عمل جراحی ممکن است از بانداژ یا پانسمان به منظورتمیز نگه داشتن محل زخم استفاده شود و ممکن است در صورت لزوم از آتل استفاده شود.به شما دستورالعمل‌های خاصی در مورد چگونگی مراقبت از محل عمل، مصرف دارو برای جلوگیری از عفونت و پیگیری‌های لازم داده خواهد شد.
حتما از جراح در مورد وقایع بعد از عمل بپرسید:
- بعد از عمل کجا برده می‌شوم؟
- چه داروهایی به من داده خواهد شد؟
- آیا پانسمان یا بانداژ خواهم داشت، چه موقع برداشته می‌شود؟
- آیا بخیه‌ها باید کشیده شود، چه موقع؟
- چه موقع می‌توانم فعالیت نرمال داشته باشم؟
- چه موقع برای پیگیری و ویزیت‌های بعدی مراجعه نمایم؟
“نتایج طولانی مدت خواهد بود.”]نتیجه نهایی جراحی دست به مرور زمان بهتر می شود ولیکن نتیجه عمل معمولا طولانی مدت باقی خواهد ماند. برای آسیب های ترومایی خاص ،ممکن است امکان دستیابی کامل به عملکرد نرمال وجود نداشته باشد.
اگر شما جراحی ترمیم سندروم تونل کارپال داشته باشید،تغییرات عادات کاری به منظور بهبودی طولانی مدت امری حیاتی است. نتیجه نهایی تا چندین ماه ممکن است دیده نشود.اگر جراحی شما شامل میکروسرجری باشد،یک سال برای دستیابی کامل به عملکرد بازسازی شده لازم است.”هزینه”در اعمال غیر اورژانسی هزینه مهم است. هزینه عمل جراحی دست می‌تواند بسته به مهارت جراح و محلی که در آن جراحی را انجام می‌دهید، متفاوت باشد. لذا از جراح خود در مورد هزینه‌ها سوال نمایید.
هزینه‌ها شامل موارد زیر هستند:
- هزینه جراح
- هزینه بیمارستان
- هزینه بیهوشی
- هزینه داروها
- هزینه آزمایش‌ها
رضایت شما مهمتر از پولی است که پرداخت می‌نمایید.
وقتی شما یک جراح پلاستیک را برای انجام عمل خود انتخاب می‌کنید، در نظر داشته باشید که تجربه جراح و راحتی شما با او مهمتر از پولی است که پرداخت می‌کنید.”سوالاتی که از جراح پلاستیک خود می‌پرسم.
- آیا شما دانشنامه بورد جراحی پلاستیک دارید؟
- آیا شما عضو انجمن جراحان پلاستیک ایران هستید؟
- آیا شما مشخصا دوره فوق تخصص جراحی پلاستیک را گذرانده‌اید؟
- چند سال دوره آموزش جراحی پلاستیک را گذرانده‌اید؟
- شما در کدامیک از بیمارستان‌ها اجازه انجام این عمل را دارید؟
- در صورت انجام عمل در مرکز جراحی یا مطب، آیا این مرکز پروانه قانونی فعالیت دارد؟
- تاکنون چند بار این عمل را انجام داده‌اید؟
- آیا من کاندید مناسبی برای این عمل هستم؟
- برای حصول بهترین نتیجه، چه کارهایی را باید انجام دهم؟
- کجا و چگونه عمل مرا انجام می‌دهید؟
- چه تکنیک جراحی برای من مناسب است؟
- دوره بهبودی من چقدر طول می‌کشد و طی آن به چه کمک‌هایی نیاز خواهم داشت؟
- مخاطرات و عوارض احتمالی عمل من چیست؟
- چگونه باید عوارض را درمان نمود؟
- اگر از عمل جراحی بینی ناراضی باشم، چه گزینه‌هایی در اختیار خواهم داشت؟
- نتایج احتمالی عمل من چگونه است؟
واژگان کلیدی
سندروم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome) :وضعیتی که باعث ایجاد فشار بر روی عصب میانی مچ دست یا تونل کارپال می شود که با درد، سوزش و بی حسی (گز گز شدن) همراه است.
کانتراکچر دوپویترن یا انقباض دوپویترن(Dupuytren’s contracture) :این بیماری به علت کلفت شدن بافت زیر پوست کف دست و انگشتان ایجاد می شود و باعث محدودیت حرکتی و خم کردن انگشتان دست به وضعیت غیرعادی می شود.
تاندون اکستانسور(Extensor tendon) :این تاندون باز کردن انگشتان دست را برعهده دارد.
تاندون فلکسور(Flexor tendon ) :این تاندون خم کردن انگشتان دست را برعهده دارد.
بیهوشی عمومی (General anesthesia) : مصرف داروهایی که برای از بین بردن درد و هوشیاری حین بیهوشی استفاده می‌شود.
پیوند(Grafting) : تکنیک جراحی برای جایگزینی بافت وپیوند به قسمت های دیگر
داروی آرام بخش وریدی (Intravenous sedation) : آرام بخش‌های وریدی برای ایجاد راحتی.
میکروسرجری(Microsurgery) :عمل میکروسرجری جراحی باز زیر میکرسکوپ می باشد که اغلب برای بازسازی یا اتصال اعصاب و تاندون ها وبرای موارد تروما(ضربه) استفاده می شود که انگشتان ویا اعضا را به هم متصل و ترمیم می کند.
پلی داکتیلی (Polydactyly) :به معنای داشتن انگشتان اضافه که یکی از شایعترین ناهنجاری های مادرزادی است.
آرتریت روماتوئید(Rheumatoid arthritis) :بیماری التهابی مفاصل یا آرتروز مفصلی است که دردست باعث ایجاد بدشکلی انگشتان وموجب درد و مشکل حرکتی می شود.
سین داکتیلی (Syndactyly) :چسبیدن انگشتان دست به یکدیگر به صورت مادرزادی
تاندون یا زردپی (Tendon) : بافتی محکم و قابل انعطاف به رنگ سفید متمایل به زرد که به شکل طناب یا نوار است ورابطه بین عضله و استخوان است یعنی این دو بافت را به هم متصل می کند.
تنولیز(Tenolysis) : برداشتن بافت اسکار از اطراف تاندون
انگشت ماشه ای (Trigger finger ) : قفل شدن انگشت شصت ویا انگشتان به هنگام خم و راست شدن را می گویند.
زد پلاستی (Z-Plasty) :تکنیک های مربوط به اصلاح مجدد بافت ،تکنیکی است که جای زخم با عمل جراحی از طریق پوست اطراف زخم با الگوی فلپ های سه ضلعی کوچک برداشته می شود.فلپ های ایجاد شده شبیه به حرف Z است.
