ترمیم اسکار (جای زخم)
گام نخست: انتخاب جراح قابل اعتماد
جراحی پلاستیک خواه به منظور زیبایی یا با هدف بازسازی، نیازمند انتخابهای فراوانی است. نخستین و مهمترین آنها، انتخاب یک جراح قابل اعتماد است. یکی از بهترین شاخصهای آموزش یک پزشک، دارا بودن دانشنامه بورد است. از جراح خود در مورد داشتن دانشنامه بورد جراحی پلاستیک سوال نمایید، چراکه این دانشنامه تنها مدرکی است که نمایانگر صلاحیت فرد برای انجام جراحی پلاستیک صورت و تمامی نواحی بدن است.
یک پزشک برای اخذ دانشنامه بورد باید استانداردهای ذیل را دارا باشد:
- فارغالتحصیل یک دانشکده پزشکی تائید شده باشد.
- پس از پایان دانشکده پزشکی، حداقل به مدت چهار سال آموزش جراحی عمومی را گذرانده و پس از آن، سه سال دوره دستیاری فوق تخصص جراحی پلاستیک را گذرانده باشد.
- در تمام آزمونهای کتبی و شفاهی مربوطه، موفق شده باشد.
زیبایی برای زندگی
ظاهر خود را با عمل جراحی ترمیم اسکار (جای زخم) بهبود بخشید.
اسکارها علائم قابل مشاهدهای هستند که پس از التیام زخم باقی میمانند. اسکارها نتایج اجتناب ناپذیر صدمات و اعمال جراحی هستند و تشکیل آنها قابل پیش بینی نیست. التیام زخم نامناسب ممکن است باعث اسکاری واضح، زشت و بدفرم شود. حتی اگر زخم التیام یابد، باز میتواند باعث ایجاد اسکاری شود که بر روی زیبایی بیمار تاثیرگذار باشد. اسکار ممکن است برجسته یا فرورفته باشد یا رنگ و ساختار آن با بافت سالم اطراف متفاوت باشد یا به خاطر سایز، شکل و محل قرارگیری، قابل توجه باشد.
انتخابهای درمانی شما بر اساس نوع و درجه اسکار میتواند متفاوت باشد که شامل موارد زیر هستند:
- درمان موضعی ساده
- اعمال جراحی کوچک
- اعمال جراحی بازسازی با تکنیکهای پیشرفته جهت بستن زخم
عمل ترمیم اسکار به این معنا است که اسکار را کوچک کنیم تا با بافت اطراف از لحاظ رنگ و ساختار مشابهت داشته باشد.
اگر چه عمل ترمیم اسکار باعث یک نتیجه زیبایی لذت بخش یا بهبود زخمی که التیام خوبی نداشته، میشود اما اسکار هیچگاه به طور کامل پاک نمیشود.
آیا این جراحی مناسب من است؟
این اعمال کاملا شخصی هستند. بنابراین آنها را برای خودتان انجام دهید نه برای خواست فرد دیگری که به تصویر ایدهآل او برسید. این عمل بر روی هر سنی قابل انجام بوده و انتخاب مناسبی برای شما است اگر:
- به دلیل وجود اسکار در هر جای بدن، احساس ناراحتی دارید.
- از لحاظ فیزیکی سالم هستید.
- سیگار نمیکشید.
- یک چشم انداز مثبت و اهداف واقعی برای عمل خود در نظر گرفتهاید.
- آکنه پوستی فعال یا دیگر بیماریهای پوستی در نواحی تحت درمان ندارید.
اسکار چیست؟
عمل ترمیم اسکار، عمل جراحی پلاستیکی است که جهت بهبود شرایط یا ظاهر اسکار در هر جایی از بدن صورت میگیرد.
انواع مختلف اسکار شامل موارد زیر است:
تغییر رنگ و نامنظمی سطح پوست و دیگر موارد خفیف اسکار با جراحی یا دیگر روشهای درمانی پیشنهاد شده به وسیله جراح شما، از لحاظ زیبایی بهبود مییابد. این نوع از اسکار، کارآیی را مختل نکرده و اختلال فیزیکی و کارکردی ایجاد نمیکند که شامل اسکارهای آکنه و اسکارهایی بوده که اثر تروماهای کوچک و جراحیهای قبلی است.
اسکار هیپرتروفیک، تجمعی از دستههای اسکارهای بافتی است که مستقیما در محل زخم ایجاد میشود. این نوع از اسکارها معمولا برجسته، قرمز و باعث ناراحتی هستند که ممکن است در طول زمان بزرگتر شوند. آنها ممکن است هیپوپیگمانته (روشنتر از بافت اطراف) یا هیپرپیگمانته (تیرهتر از بافت اطراف) باشند.
کلوئید، از اسکارهای هیپرتروفیک بزرگتر هستند. این نوع از اسکارها ممکن است دردناک و همراه با خارش باشند. آنها از محل اصلی زخم فراتر میروند، هر جایی از بدن ایجاد میشوند ولی در جاهایی که چربی زیر جلدی کمتری دارند مانند صورت، گردن، قفسه سینه و شانهها، شایعتر هستند.
کنتراکچر، اسکارهایی هستند که به علت کشیده شدن پوست و بافتهای زیرین هنگام بهبود زخم ایجاد شده و باعث محدودیت حرکتی میشوند. این نوع از اسکارها در نواحی که مقدار زیادی از بافت از بین رفته است مانند زخم سوختگی، دیده میشوند. همچنین کنتراکچرها در نواحی که زخم از روی مفصل عبور کرده دیده میشوند و باعث محدودیت حرکتی انگشتان، آرنج، زانو یا گردن میشوند
نوع اسکاری که شما دارید مشخص کننده تکنیک مناسب جراحی شماست .
هنگام مشاوره چه انتظاری باید داشته باشید؟
عمل موفق و بی خطر ترمیم اسکار، تا حدود زیادی به روراستی و صداقت شما هنگام مشاوره، بستگی دارد. از شما سوالات زیادی در رابطه با سلامت، خواستهها و سبک زندگی شما پرسیده خواهد شد.
جهت پاسخگویی به موارد زیر آماده باشید:
- چرا شما میخواهید جراحی شوید و انتظارات و توقعات شما از نتیجه آن چیست؟
- وضعیت سلامت، حساسیت دارویی و درمانهای دارویی.
- داروها، ویتامینها، مکملهای گیاهی، الکل، سیگار و مواد اعتیادآوری که در حال حاضر مصرف میکنید.
- سابقه اعمال جراحی قبلی.
جراح شما ممکن است که:
- وضعیت فعلی و سابق سلامتی شما و ریسک فاکتورها را بررسی کند.
- اسکار شما را به طور مفصل معاینه کند.
- جهت پرونده پزشکی، از شما عکسبرداری کند.
- در رابطه با انتخابهای دیگر بحث کرده و دوره درمانی مناسب شما را پیشنهاد دهد.
- در رابطه با نتیجه عمل، خطرات و عوارض احتمالی آن بحث کند.
آماده شدن برای جراحی
ممکن است قبل از جراحی از شما خواسته شود تا
- آزمایش انجام داده و بررسی پزشکی شوید.
- داروهای خاصی مصرف کرده یا داروهای مصرفی خود را تنظیم کنید.
- جهت بهبود نتیجه جراحی، سیگار نکشید.
- از مصرف آسپرین و برخی داروهای ضد التهابی و مکملهای گیاهی که باعث افزایش خونریزی میشوند، خودداری کنید.
دستورالعمل های خاصی که انجام می گیرد
- روز عمل جراحی چه کنید
- استفاده از بی هوشی در عمل شما
- مراقبت بعد از عمل و پیگیریهای لازم
مراحل جراحی
هنگام عمل ترمیم زخم چه اتفاقاتی میافتد؟
مرحله اول – بیهوشی
هنگام جراحی، جهت راحتی شما از داروها استفاده میشود. روش انتخابی شامل آرام بخش داخل وریدی و بیهوشی عمومی است. پزشک شما مناسبترین روش را به شما پیشنهاد میدهد.
مرحله دوم – درمان
میزان بهبودی که توسط عمل جراحی بدست میآید بستگی به شدت، نوع، سایز و محل اسکار شما دارد. در برخی موارد، یک روش به تنهایی کافی است. با این وجود جراح پلاستیک شما ممکن است مجموعهای از روشهای مختلف درمانی را جهت کسب بهترین نتیجه، به شما پیشنهاد دهد.
درمانهای موضعی: مانند ژلها، نوارها یا پوششهای فشاری که ممکن است در بستن و بهبود زخمها موثر باشند یا اینکه باعث شوند از پیگمان سازی غیر طبیعی جلوگیری گردد. این محصولات در درمان اسکارهای سطحی و تغییر رنگ موثرند و در التیام زخم جراحی و بازسازی زخم کمک کننده هستند.
درمانهای تزریقی: معمولا جهت پرکردن فرورفتگیهای زخم به کار میروند. بسته به ماده تزریقی و شرایط خاص زخم شما ممکن است از ۳ تا چندین سال اثر داشته باشند اما جهت حفظ نتیجه، تزریق باید تکرار شود. یک روش دیگر استفاده از تزریقهای استروئیدی است تا ظاهر، سایز و ساختار زخمها و اسکارهای برجسته را بهبود بخشد.
درمان های سطحی : بیشتر اوقات جهت بهبود زیبائی زخم استفاده می شوند این روش ها معمولا نامنظمی سطحی و تغییرات رنگی را بهبود می بخشند . درما های سطحی روشهایی هستند که به طور کنترل شده لایه های سطحی پوست را بر می دارند و یا باعث تغییر در طبیعت زخم می شوند . این روش ها شامل :
درم ابرسیون که یک روش برای پولیش کردن مکانیکی پوست است.
لیزر یا درمان فوری که باعث تغییر در سطح پوست شده و منجر به شکلگیری یک پوست سالم و جدید در اسکار میشود.
محلولهای پوسته ریزی شیمیایی که در سطح پوست نفوذ کرده، ساختار اسکار را نرم میکنند و تغییرات رنگی را بهبود میبخشند.
سفید کنندههای پوستی که جهت روشنتر کردن پوست استفاده میشوند.
مرحله سوم – انسزیون
برخی اوقات برای زخمهای عمقیتر نیاز به برداشتن آنها با انسزیون (برش) جراحی است.
مرحله چهارم – بستن زخم
برخی از زخمها نیاز به بستن لایه لایه دارند. بستن لایه لایه در مواردی که برداشت بافت به بافتهای زیرین پوست یا مناطقی با حرکت زیاد برسد، نیاز است. اولین قدم یا اولین لایه نیاز به دوختن ساب درمال (لایه زیرین پوست) با نخ قابل جذب یا دائمی دارد. دوختن لایهها تا بستن زخم و ترمیم آن، ادامه مییابد.
روشهای پیشرفته در درمان اسکار شامل فلاپهای پیچیدهای است که باعث جابجایی اسکار میشود تا کمتر به چشم بیاید یا انعطاف پذیری را در موارد محدودیت حرکتی، بهبود بخشد.
جایگزینهای بافت مصنوعی در مواردی که بافت سالم برداشته شده جهت بستن اسکار کافی نباشد، بکار میرود که بیشتر در اسکار سوختگیهای شدید، دیده میشود.
گسترش دهنده بافت، جایگزین گرافتهای پوستی است. در این روش، یک گسترش دهنده بافت که یک بالون باد شونده است، در کنار زخم کار گذاشته میشود. در طول زمان، بالون با محلول استریل پر میشود تا باعث گسترش پوست سالم شود. هنگامی که پوست به مقدار کافی کشیده شد، بالون و اسکار برداشته شده و پوست کش آمده جهت جایگزینی بافت اسکار بکار میرود. در این روش، مراحل متعدد جراحی جهت بدست آوردن نتیجه نهایی لازم است.
حقایق مهم در رابطه با ایمنی و خطرات جراحی ترمیم اسکار
تصمیمگیری در رابطه با انجام جراحی ترمیم اسکار کاملا شخصی است و شما باید در نظر گیرید که آیا فواید آن به گونهای است که شما به اهداف خود دست یابید و آیا ریسک و عوارض احتمالی آن قابل قبول است. جراح پلاستیک شما یا همکاران او به طور کامل خطرات همراه عمل را به شما گوشزد میکنند. از شما خواسته میشود رضایت نامهای را امضاء کنید تا اطمینان دهید که به طور کامل عمل جراحی، روشهای جایگزین و ریسک عوارض احتمالی آن را درک کردهاید.
برخی خطرات شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی (هماتوم).
- عفونت.
- ترمیم طولانی.
- عوارض بیهوشی.
- تغییر در حس پوست.
- صدمه به اعضای عمقیتر مانند اعصاب، عروق خونی، عضله و ریهها که ممکن است دائمی یا موقتی باشد.
- حساسیت به نوار چسب، بخیه و چسبهای بافتی، محصولات خونی و مواد موضعی آماده کننده و ضدعفونی کننده زخم یا مواد تزریقی.
- نامنظمی حاشیه پوست.
- حساس شدن پوست.
- تشکیل لخته در وریدهای عمقی و عوارض قلبی عروقی وریدی.
- درد که ممکن است پایدار باشد.
- احتمال نیاز به عمل جراحی مجدد.
حتما سوالات خود را بپرسید
خیلی مهم است که سوالاتتان را از جراح خود بپرسید. داشتن احساس اضطراب که به علت هیجان نسبت به چهره جدید آینده خود دارید یا به جهت استرس قبل از جراحی، طبیعی است. از صحبت کردن درباره احساسات خود با پزشکتان خجالت نکشید.
حقایق بیشتر در ارتباط با ایمنی و خطرات
جراحی من کجا انجام میشود؟
جراحی ترمیم اسکار در مطب با تجهیزات مناسب و مورد تائید، در مرکز جراحی سرپایی و بیمارستان انجام پذیر است. جراح شما و تیم او جهت آرامش و امنیت شما، آماده و حاضر هستند.
پس از انجام جراحی، زخم با پانسمان و بانداژ جهت تمیز نگه داشتن محل جراحی، پوشانده میشود.
شما این دستورالعملها را دریافت میکنید: چگونه به دنبال جراحی از خود مراقبت کنید. داروهای خوراکی یا موضعی جهت تسریع در بهبود زخم و جلوگیری از عفونت را چگونه مصرف کنید و چه هنگام جهت پیگیری مراجعه نمایید.
کی به خانه برگردید
اگر شما تنگی نفس، درد قفسه سینه یا تپش غیر عادی قلب داشتید، سریعا اطلاع دهید. در صورت رخ دادن هر کدام از این موارد ممکن است نیاز به بستری و درمانهای اضافی باشد.
مراقب باشید
پیگیری دستورالعملهای پزشک شما، کلید موفقیت جراحی شماست. اینکه برشهای جراحی در دوران بهبود زخم تحت تاثیر نیروهای اضافی، مالش یا حرکت اضافی نباشد، بسیار مهم است. پزشک شما جهت مراقبت از خودتان دستورات لازم را میدهد.
پیگیری با دقت دستورالعملهای بعد از جراحی شامل تمیز نگه داشتن محل زخم، رژیمهای درمانی در خانه و پرهیز از نورآفتاب مهم است. همکاری شما نتیجه نهایی جراحی را تحت تاثیر قرار میدهد.
دوره بهبودی
پیشرفت و التیام
اولین فاز التیام و ترمیم اسکار جراحی ممکن است شامل التهاب و تورم موضعی، تغییر رنگ و احساس ناراحتی موضعی باشد که احتمال دارد به مدت ۱ تا ۲ هفته طول بکشد. التیام به مدت چندین هفته طول میکشد و همین طور که اسکار جدید التیام مییابد به آهستگی محو و محدود میشود. با درم ابراسیون، پوسته ریزی شیمیایی و لیزر هم این عوارض را در نواحی تحت درمان علاوه بر حساس شدن پوست، مشاهده میکنیم.
نتایج، طولانی الاثر خواهند بود
نتایج نهایی ترمیم اسکار، طولانی الاثر است. با این حال ممکن است دستیابی به نتیجه نهایی، چندین ماه طول بکشد و حتی در مواردی ممکن است محو شدن و التیام اسکار، یک سال طول بکشد.
علم پزشکی و جراحی، یک علم بدون چون و چرا و دقیق نیست. اگرچه انتظار نتایج مطلوب و خوب را داریم اما تضمینی هم برای آن وجود ندارد و در مواردی ممکن است با یک نوبت عمل، جراحی موفق نبوده و نیاز به اعمال دیگری نیز باشد.
جراحی بازسازی و ترمیم اسکار چقدر هزینه دارد؟
هزینه درمان در اعمال جراحی الکتیو یا اختیاری همواره یک نکته قابل ملاحظه بوده است. هزینه عملهای ترمیم اسکار بسیار متغیر است. هزینه یک جراح بر اساس تجربه او، روش عمل و محل جغرافیایی پزشک قابل تغییر است. خیلی از جراحان پلاستیک برای بیماران برنامه ریزیهای پیشنهادی مالی دارند. پس آن را حتما تقاضا کنید.
هزینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حق العمل جراحی
- هزینه بیمارستان یا مرکز جراحی
- هزینه بیهوشی
- داروهای تجویزی
- پوشش و ماسکهای پس از جراحی
- آزمایشات پزشکی
اکثر بیمههای پزشکی، هزینههای اعمال جراحی ترمیم اسکار، عوارض مربوط به آن یا اعمال جراحی متعاقب آن را پوشش نمیدهند. پس حتما بیمه نامه خود را با دقت مطالعه کنید.
ارزش رضایت مندی شما بیش از هزینه عمل است.
هنگامی که شما یک جراح پلاستیک را انتخاب میکنید، به یاد داشته باشید که تجربه او، احساس راحتی با او و اطمینان به او به همان اندازه هزینه نهایی جراحی مهم است.
آشنایی با واژگان
محلولهای شیمیایی پوسته ریزی (Peeling): موادی هستند که به سطح پوست نفوذ کرده و نامنظمیهای ساختاری و رنگی پوست را کمتر میکنند.
کنتراکچر: اسکارهایی هستند که به علت کشش بین پوست و بافتهای زیرین هنگام التیام به وجود آمده، باعث محدود شدن حرکت میشوند و معمولا در مواردی که یک کمبود وسیع بافتی داریم مانند سوختگی، رخ میدهند.
درم ابراسیون: یک نوع پوشش مکانیکی پوستی است.
اکسزیون: برداشتن جراحی اسکار زخم.
بیهوشی عمومی: مصرف داروها و گازهایی که هنگام اعمال جراحی، برای برطرف کردن درد و بیهوشی به کار میروند.
اسکار هیپرپیگمانته: نوعی اسکار بوده که از پوست تیرهتر است.
اسکار هیپرتروفیک: تجمع ضخیم بافت اسکاری است که مستقیما روی زخم تشکیل میشود.
اسکار هیپوپیگمانته: نوعی اسکار بوده که از پوست روشنتر است.
تزریق داخل وریدی: یک روش آرام بخشی بوده که جهت آرامش شما هنگام جراحی استفاده میشود.
کلوئید: اسکارهای بزرگی هستند که ممکن است دردناک یا همراه با خارش باشند. آنها از محل اصلی زخم فراتر میروند، هر جایی از بدن ایجاد میشوند و در جاهایی که چربی زیر جلدی کمتری وجود دارد مانند شانهها و قفسه سینه شایعتر هستند.
بازسازی سطحی با لیزر: باعث تغییر در سطح پوست و شکلگیری یک پوست سالم و جدید در اسکار میشود.
درمان نوری (پالسهای نوری): جهت درمان ساختار و رنگ پوست بکار میرود.
بی حسی موضعی: دارویی است که جهت بی دردی، مستقیما داخل زخم تزریق میشود.
گرافت پوستی: پوست سالمی که از نواحی سالم بدن مانند شکم یا ران برداشته شده و جهت تعویض با بافت اسکار بکار میرود.
افزایش دهنده بافت: روش جایگزین گرافت پوستی است. یک بالون قابل گسترش با نام Tissue Expander در نزدیکی اسکار و زیر پوست کار گذاشته میشود تا پوست کش آمده جهت ترمیم اسکار استفاده شود و معمولا به چندین مرحله عمل نیاز دارد.
z-plasty: یک تکنیک جراحی است که در آن، فلاپهای زاویه داری در هر طرف زخم ساخته شده که کاملا قادر به تغییر موقعیت و جهت اسکار میشود، کشش روی اسکار را از بین برده و باعث بهبود انعطاف پذیری آن میشود.
سوالاتی که از جراح پلاستیک خود میپرسم.
- آیا شما دانشنامه بورد جراحی پلاستیک دارید؟
- آیا شما عضو انجمن جراحان پلاستیک ایران هستید؟
- آیا شما مشخصا دوره فوق تخصص جراحی پلاستیک را گذراندهاید؟
- چند سال دوره آموزش جراحی پلاستیک را گذراندهاید؟
- شما در کدامیک از بیمارستانها اجازه انجام این عمل را دارید؟
- در صورت انجام عمل در مرکز جراحی یا مطب، آیا این مرکز پروانه قانونی فعالیت دارد؟
- تاکنون چند بار این عمل را انجام دادهاید؟
- آیا من کاندید مناسبی برای این عمل هستم؟
- برای حصول بهترین نتیجه، چه کارهایی را باید انجام دهم؟
- کجا و چگونه عمل مرا انجام میدهید؟
- کدام روش جراحی را برای من توصیه میکنید؟
- چه نوع برش جراحی، به چه اندازه، به چه شکل و در چه مناطقی را برای من توصیه میکنید؟
- دوره بهبودی من چقدر طول میکشد و طی آن به چه کمکهایی نیاز خواهم داشت؟
- مخاطرات و عوارض احتمالی عمل من چیست؟
- چگونه باید عوارض را درمان نمود؟
- اگر از عمل خود ناراضی باشم، چه گزینههایی در اختیار خواهم داشت؟
- نتایج احتمالی عمل من چگونه است؟