انتخاب جراح قابل اعتماد جراحی پلاستیک خواه به منظور زیبایی یا با هدف بازسازی، نیازمند انتخاب‌های فراوانی است. نخستین و مهمترین آن‌ها، انتخاب یک جراح قابل اعتماد است. یکی از بهترین شاخص‌های آموزش یک پزشک، دارا بودن دانشنامه بورد است. از جراح خود در مورد داشتن دانشنامه بورد جراحی پلاستیک سوال نمایید، چراکه این دانشنامه تنها مدرکی است که نمایانگر صلاحیت فرد برای انجام جراحی پلاستیک صورت و تمامی نواحی بدن است. یک فوق تخصص جراحی پلاستیک برای اخذ دانشنامه بورد باید استانداردهای ذیل را دارا باشد:
- فارغ‌التحصیل یک دانشکده پزشکی تائید شده باشد.
- پس از پایان دانشکده پزشکی، حداقل به مدت چهار سال آموزش جراحی عمومی را گذرانده و پس از آن، سه سال دوره دستیاری فوق تخصص جراحی پلاستیک را گذرانده باشد.
- در تمام آزمون‌های کتبی و شفاهی مربوطه، موفق شده باشد.
اعضای رسمی انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران باید:
- فارغ التحصیل رشته جراحی پلاستیک از یکی از دانشگاههای مورد تایید وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی باشند.
- سالانه دوره‌های بازآموزی جراحی پلاستیک را گذرانده باشند.
- اقدام به انجام اعمال جراحی در مراکز درمانی مجاز و تائید شده نمایند.
- اصول و موازین علمی و قانونی را رعایت کرده و از منشور اخلاقی انجمن پیروی نمایند.
ترمیم شکاف لب و کام فرزندتان
شکاف لب و شکاف کام از شایع‌ترین بیماری‌های هنگام تولد هستند. تشکیل ناکامل لب (شکاف لب) یا سقف دهان (شکاف کام) ممکن است به تنهایی یا با هم رخ دهند. این بیماری‌ها ممکن است شدت متفاوت داشته و یک یا هر دو طرف صورت را درگیر نمایند.
شکاف لب فوقانی یا سقف دهان، در مراحل ابتدایی رشد و قبل از تولد فرزند شما رخ می‌دهد. طی مراحل نمو جنینی ممکن است بعضی اجزای لب فوقانی یا سقف دهان به صورت طبیعی ساخته نشوند. ترمیم شکاف لب و کام، از انواع جراحی پلاستیک است که با تصحیح این اختلالات نمو، عملکرد طبیعی را برقرار نموده و ظاهری طبیعی‌تر برای بیمار ایجاد می‌کند. بیشتر شکاف‌ها را می‌توان با تکنیک‌های ویژه جراحی پلاستیک ترمیم نمود و ضمن افزایش توانایی کودک در خوردن، صحبت کردن، شنوایی و تنفس، سبب ایجاد ظاهر و عملکرد طبیعی گردید.
گروهی از متخصصین که می‌توانند به بیمار کمک کنند.
در ترمیم شکاف کام یا لب، ارزیابی اولیه توسط گروهی از متخصصین ضروری است. این گروه باید همراه یکدیگر برنامه درمانی مشتمل بر جراحی ترمیم شکاف، بازتوانی گفتار و تصحیح دندانی را تبیین نمایند. این گروه می‌تواند شامل افراد زیر باشد:
- جراح پلاستیک
- متخصص اطفال
- دندانپزشک اطفال
- متخصص گوش، حلق و بینی
- متخصص گفتاردرمانی
- پاتولوژیست گفتار
- مشاور ژنتیک
- کارمند امور اجتماعی
جراحی ترمیم شکاف لب یا کام، بیش از یک جراحی زیبایی است. جراحی ترمیم شکاف عملی اختصاصی است که هدف آن نه تنها بستن محل نقص بلکه برقرار کردن عملکرد طبیعی برای کودک شماست. ترمیم شکاف لب که نیز نامیده می‌شود شامل بازسازی ظاهر نرمال و طبیعی با مراحل ذیل است:
- ترمیم عضلات لب برای ایجاد حرکات طبیعی هنگام تغییرات صورت، سخن گفتن و خوردن.
- بستن شکاف به نحوی که جوشگاه آن در محل ساختارهای طبیعی لب قرار گیرد.
- شکل دادن کمان کوپید (ناحیه انحنا در مرکز لب فوقانی).
- ملاحظه فاصله کافی بین لب فوقانی و بینی.
- ترمیم لبه خارجی یا پایه بینی برای ایجاد ظاهری طبیعی.
از آنجا که کام، هم سقف دهان را می‌سازد و هم کف بینی را شکل می‌دهد، لذا در ترمیم شکاف کام باید ملاحظات زیر را در نظر داشت:
- عملکرد و رشد طبیعی گفتار
- ارتباط کام با کانال شنوایی
- رشد دندان‌ها و ارتباط طبیعی فک‌ها
چون وجود شکاف بر روی شکل بینی نیز تاثیر می‌گذارد ممکن است نیاز به اعمال بعدی برای اهداف زیر وجود داشته باشد:
- ایجاد تقارن بین سوراخ‌های بینی
- ایجاد طول طبیعی کولوملا (بافتی که سوراخ‌های بینی را از هم جدا می‌کند)
- افزایش زاویه نوک بینی برای پیشگیری از صاف شدن نوک بینی یا کشیده شدن آن به سمت پایین
چه موقع باید کودک من تحت جراحی قرار گیرد؟ زمان ترمیم شکاف‌ها بستگی به شرایط شخصی کودک شما دارد. به طور کلی ترمیم لب بین ۲ تا ۴ ماهگی، هنگامی که تغذیه و رشد کودک روند ثابتی دارد، انجام می‌پذیرد.
ترمیم شکاف کام معمولا کمی دیرتر، حدود ۹ تا ۱۸ ماهگی انجام می‌شود. ترمیم شکاف ممکن است به تعویق انداخته شود تا سایر مشکلات جدی‌تر مانند اختلالات قلب یا ریه درمان شوند.
هنگام مشاوره چه باید کرد؟ میزان موفقیت و بی خطر بودن عمل جراحی شکاف لب یا کام فرزند شما، با یک جلسه مشاوره با جراح پلاستیک آغاز شده و تا حد زیادی بستگی به صداقت شما دارد.
آمادگی بحث درباره موارد زیر را داشته باشید:
- نگرانی‌های خود و ارزیابی وضعیت کودکتان
- انتخاب‌های موجود برای ترمیم شکاف لب یا کام
- نتایج احتمالی جراحی، مخاطرات و عوارض ممکن
- روش درمانی انتخابی
در مورد نگرانی‌های خود در رابطه با فرزندتان و نیز در مورد توانایی جراح پلاستیک برای حل مشکلات او، صادق باشید. میزان موفقیت و بی خطر بودن جراحی و رضایتمندی کلی از عمل، مستلزم آن است که شما:
- صادقانه نگرانی‌های خود را در میان بگذارید.
- سوابق بهداشتی فرزندتان از جمله مصرف داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی را به طور کامل در اختیار پزشک قرار دهید.
- آموزش‌های جراح پلاستیک خود را به دقت دنبال نمایید.
آمادگی برای عمل شکاف لب و کام
پیش از عمل جراحی، جراح پلاستیک شما موارد زیر را با شما در میان خواهد گذاشت:
- ملاحظات قبل از عمل، آزمون‌های تشخیصی و داروها
- آموزش‌ها و داروهای روز عمل
- اطلاعات ویژه در رابطه با بیهوشی
به علاوه، جراح پلاستیک شما محل انجام عمل جراحی را نیز بیان می‌کند. ترمیم شکاف معمولا در یک بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد. پیش از جراحی گاهی اوقات ممکن است به فرزند شما یک وسیله داخل دهانی که اصطلاحا اوبتوراتور نامیده می‌شود، داده شود تا پیش از ترمیم شکاف لب از آن استفاده نماید. این وسیله به تغذیه کودک کمک کرده و سبب حفظ قوس لب، قبل از جراحی می‌گردد.
مراحل جراحی شکاف لب و کام
حین عمل جراحی شکاف لب و کام چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
مرحله اول – بیهوشی
برای حفظ آسایش فرزندتان طی عمل جراحی، بیهوشی عمومی بکار گرفته می‌شود.
مرحله دوم – برش جراحی (انسزیون)
هدف از عمل جراحی شکاف لب، بستن ناحیه جدا شدگی لب و ایجاد عملکرد، ساختار و نمای طبیعی در لب فوقانی است. برش جراحی در دو طرف شکاف لب داده شده و فلپ‌هایی ایجاد می‌شود تا با رساندن آن‌ها به یکدیگر و بخیه کردن آن‌ها، شکاف لب بسته شود. ترمیم شکاف کام نیازمند تغییر موقعیت بافت‌ها و عضلات است تا شکاف کام بسته شده و سقف دهان ساخته شود. برش‌های جراحی در دو طرف شکاف داده شده و فلپ‌های ویژه جهت تغییر موقعیت عضلات و اجزای سخت و نرم کام بکار گرفته می‌شوند. سپس محل ترمیم، معمولا در خط وسط سقف دهان، با بخیه بسته می‌شود، به نحوی که طول کافی کام جهت تغذیه و گفتار طبیعی و نیز رشد مداوم در طول زندگی را فراهم سازد.
مرحله سوم – بستن برش‌ها
برش‌های عمل شکاف لب و کام را می‌توان با بخیه‌های قابل جذب یا غیر قابل جذب ترمیم کرد.
توجه: مهم است بدانیم که اگرچه می‌توان یک شکاف را در یک عمل جراحی ترمیم نمود ولیکن درمان کودکی که با شکاف متولد شده است در طول دوره نوجوانی و گاهی اوقات حتی جوانی نیز ادامه یافته و با رشد کودک ممکن است اعمال جراحی ثانویه برای بهبود عملکرد یا شکل ظاهری لازم شود.
مرحله چهارم – ملاحظه نتایج
معمولا جوشگاه‌های خارجی عمل ترمیم شکاف، در طرح و نقش‌های طبیعی لب بالا و بینی قرار می‌گیرند. با گذشت زمان، این موارد کمرنگ شده و توانایی فرزندتان برای رشد و عملکرد طبیعی بهبود خواهد یافت.
حقایق مهم درباره مخاطرات جراحی ترمیم شکاف لب و کام
تصمیم برای انجام عمل جراحی شکاف بسیار فردی بوده و جراح پلاستیک شما فواید، اهداف، مخاطرات احتمالی و عوارض این عمل را برای شما توضیح خواهد داد. از شما خواسته می‌شود برگه رضایت را امضاء نمایید که نشان می‌دهد شما نوع عمل جراحی، گزینه‌های دیگر، مخاطرات و عوارض محتمل را کاملا فهمیده‌اید.
بعضی از مخاطرات عمل شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی (هماتوم).
- اشکال در التیام برش‌ها.
- التیام نامنظم جوشگاه‌ها مثل کشیدگی (کنتراکچر: جمع شدن یا به هم کشیده شدن بافت‌ها).
- باقیماندن نامنظمی یا غیر قرینگی.
- خطرات بیهوشی.
حساسیت به چسب، نخ بخیه، فرآورده‌های خونی، محصولات موضعی و داروهای تزریقی. - آسیب به عناصر عمقی‌تر مثل اعصاب، عروق خونی، عضلات و ریه‌ها که ممکن است موقت یا دائم باشد.
- احتمال نیاز به جراحی مجدد.
مطمئن شوید که سوالات خود را پرسیده‌اید.
این طبیعی است که تا حدی اضطراب (خواه به علت هیجان ناشی از پیش بینی نتیجه عمل فرزند خود یا به علت استرس پیش از عمل جراحی) داشته باشید. لطفا این احساسات خود را با جراح پلاستیک خود در میان بگذارید.
نتایج بهبودی عمل شکاف لب و کام
پس از عمل جراحی ممکن است پانسمان یا بانداژ بر روی برش‌های بیرون از دهان فرزند شما گذاشته شود. ممکن است دستورالعمل‌های مشخصی مانند این موارد به شما داده شود:
- چگونه از محل عمل جراحی مراقبت نمایید.
- داروهایی که به صورت موضعی یا خوراکی جهت ترمیم زخم یا کاهش خطر عفونت تجویز می‌گردند.
- توجه ویژه به سلامت عمومی فرزندتان و زمان ملاقات پس از عمل با جراح پلاستیک خودتان.
جراح پلاستیک شما یا پرسنل بخش، در مورد چگونگی تغذیه فرزندتان، محدودیت‌ها و فعالیت‌های ویژه به شما آموزش خواهند داد. اگر در اتاق ریکاوری مشاهده کردید که آتل‌های بی حرکت کننده دست برای کودکتان گذاشته شده، تعجب نکنید. این آتل‌ها مانع می‌شوند که کودک در طول دوره بهبودی، به محل جراحی آسیب وارد نماید. این آتل‌ها را می‌توان چند بار در روز به صورت موقت برداشت، به شرطی که مراقب باشید فرزندتان محل جراحی را لمس نکرده و شصت خود را نمکد.
ناراحتی کودک شما با استفاده از مسکن‌ها تخفیف می‌یابد. در صورت لزوم بعضی از بخیه‌ها باید پس از جراحی کشیده شوند. بهبود زخم‌ها طی چند هفته با کم شدن تورم، ادامه خواهد یافت.
پس از جراحی، جلوگیری جدی از تابش نور خورشید برای پیشگیری از تشکیل جوشگاه‌های غیر عادی ضروری است.
نتایج و پیش آگهی
نتیجه ترمیم اولیه شکاف لب یا کام فرزند شما، تفاوت چشمگیری در کیفیت زندگی، توانایی تنفس، غذا خوردن و صحبت کردن او ایجاد خواهد کرد. اگرچه، اعمال جراحی ثانویه برای بهبود ظاهری یا به دلایل عملکردی ممکن است لازم شوند. با اینکه جوشگاه‌های عمل ترمیم شکاف لب غالبا منطبق بر خطوط طبیعی لب قرار می‌گیرند ولیکن همیشه قابل تشخیص خواهند بود.
هزینه جراحی شکاف لب چقدر است؟
هزینه، همواره یکی از ملاحظات اعمال جراحی است. هزینه یک جراح ممکن است بر اساس میزان تجربه او، نوع عمل انجام شده و نیز موقعیت جغرافیایی متغیر باشد
هزینه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد
- هزینه جراح (حق العمل)
- هزینه بیمارستان یا مرکز جراحی
- هزینه بیهوشی
- هزینه نسخه‌های دارویی
- هزینه آزمایش‌های پزشکی
احتمالا بیمه شما هزینه ترمیم اولیه شکاف لب و کام را تقبل می‌کند زیرا این اعمال، ترمیمی محسوب می‌شوند. حتما این موارد را از بیمه خود سوال نمایید. میزان پوشش بیمه‌ها ممکن است بر اساس مدارک ارائه شده، پذیرش اعمال ثانویه و خدمات بهداشتی مانند گفتاردرمانی متفاوت باشد. رضایت شما تنها وابسته به میزان هزینه نیست.
هنگامی که یک جراح پلاستیک را برای عمل جراحی شکاف لب فرزندتان انتخاب می‌کنید، به خاطر داشته باشید که تجربه او و راحت بودن شما با او نیز به اندازه هزینه نهایی جراحی مهم است.
سوالاتی که از جراح پلاستیک خود می‌پرسم.
- آیا شما دانشنامه بورد جراحی پلاستیک دارید؟
- آیا شما عضو انجمن جراحان پلاستیک ایران هستید؟
- آیا شما مشخصا دوره فوق تخصص جراحی پلاستیک را گذرانده‌اید؟
- چند سال دوره آموزش جراحی پلاستیک را گذرانده‌اید؟
- شما در کدامیک از بیمارستان‌ها اجازه انجام این عمل را دارید؟
- در صورت انجام عمل در مرکز جراحی یا مطب، آیا این مرکز پروانه قانونی فعالیت دارد؟
- تاکنون چند بار این عمل را انجام داده‌اید؟
- آیا فرزند من کاندید مناسبی برای این عمل است؟
- برای حصول بهترین نتیجه، چه کارهایی را باید انجام دهم؟
- کجا و چگونه عمل فرزند مرا انجام می‌دهید؟
- کدام روش جراحی را برای فرزند من توصیه می‌کنید؟
- چه نوع برش جراحی، به چه اندازه، به چه شکل و در چه مناطقی را برای فرزند من توصیه می‌کنید؟
- دوره بهبودی فرزند من چقدر طول می‌کشد و طی آن فرزند من به چه کمک‌هایی نیاز خواهد داشت؟
- مخاطرات و عوارض احتمالی عمل فرزند من چیست؟
- چگونه باید عوارض را درمان نمود؟
- ناراضی باشم، چه گزینه‌هایی در اختیار خواهم داشت؟
- نتایج احتمالی عمل چگونه است؟
دستورالعمل‌ها و آموزش مراقبت از خود بعد از عمل جراحی شکاف لب و کام
- رژیم غذایی را با نظر پزشک پس از مایعات، نرم و سپس معمولی نمایید. رژیم غذایی باید سرشار از پروتئین و ویتامین‌ها باشد.
- قبل از تغذیه دست‌ها کاملا شسته شود و از وسایل جداگانه جهت بیمار استفاده شود.
- هنگام تغذیه دقت شود که مواد غذایی وارد مجرای تنفسی نگردد.
- استفاده از سرنگ یا قطره چکان هنگام تغذیه، از بازگشت غذا به بینی و مجرای تنفسی جلوگیری می‌کند. سرنگ یا قطره چکان را از کنار دهان وارد کنید و به آرامی کودک را تغذیه نمایید.
- غذا را در وعده‌های زیاد (۵ تا ۶ بار در روز) میل کنید. دقت نمایید قبل از اینکه کودک کاملا گرسنه شود، به وی غذا بدهید.
- بعضی مواد غذایی مثل آجیل، سوهان، گز، کنجد و مواد غذایی رشته‌ای (ماکارونی) در محل عمل گیر کرده و ایجاد مشکل می‌نماید.
- در وضعیت نشسته و به آرامی تغذیه کنید. بعد از خوردن غذا، شستشوی دهان انجام شود.
- غذاهای اسیدی، ترش و پر از ادویه‌های مختلف، دهان و بینی را تحریک می‌کند.
- از دادن قهوه، چای و کاکائو همراه و بعد از غذا خودداری نمایید.
- محل عمل فاقد حس است و بیمار درد را از بردن قاشق به داخل دهان یا خوردن مواد غذایی سفت (بیسکویت و سیب زمینی سرخ کرده) حس نمی‌کند. به همین دلیل در این موارد، احتمال آسیب رساندن به کام وجود دارد.
- روش تغذیه صحیح، رژیم‌های غذایی و نحوه تغذیه را دقیقا یاد بگیرید. یک رژیم غذایی پر پروتئین همراه با نوشیدن آبمیوه فراوان توصیه می‌شود (عصاره گوشت، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات و انواع آبمیوه).
- غذاهای سرشار از آهن شامل جگر، تخم مرغ، گوشت، حبوبات، اسفناج پخته و … در رفع کم خونی موثر هستند.
- در صورت دستور پزشک مبنی بر بستن آتل دست در کودکان، به این نکته توجه نمایید. در تمام مدت شبانه روز، آتل آرنج باید بسته باشد و فقط در مواقع حمام کردن و ورزش کردن می‌توان آتل‌ها را باز نمود، البته با نظارت دقیق مادر.
- جهت جبران کمبود وزن و کم خونی حتما به متخصص کودکان و در بزرگسالان به متخصص داخلی و تغذیه مراجعه نمایید.
- با دستور پزشک از مسکن جهت کنترل درد و آرامش بیمار استفاده کنید.
بروز عفونت در محل عمل ممکن است باعث باز شدن بخیه ناحیه عمل گردد که این امر در اثر عدم شستشوی کامل و دقیق دهان و تغذیه نامناسب به وجود می‌آید. - بعد از هر بار تغذیه، با سرنگ ۲۰ سی سی یا ۵۰ سی سی روی بخیه‌ها را با سرم شستشو یا نرمال سالین تمیز کنید تا جایی که هیچ مواد غذایی روی بخیه‌ها و محل عمل نماند.
- داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک و سر وقت مصرف کنید.
- اگر یک دوز دارو را فراموش کردید، به محض اینکه یادتان آمد داروهای فراموش شده را مصرف کنید مگر اینکه کمتر از ۲ ساعت به مصرف دوز بعدی مانده باشد.
- مراجعه به کلینیک ارتودنسی جهت مشاوره و ادامه درمان لازم است.
- در صورت نیاز به پروتز، پروتز تجویز شده باید مرتب استفاده شود و با رشد کودک اندازه آن تعویض گردد. در غیر این صورت صدای تو دماغی کودکان از روی عادت باقی خواهد ماند.
- در صورت افزایش درجه حرارت بدن به بیش از ۳۷.۸ درجه، بی قراری، قرمزی و ترشح از محل یا از اطراف بخیه‌ها، به کلینیک مراجعه نمایید.
