لمف ادما نوعی بیماری است که باعث تورم شدید و دردناک بازوها و یا پاها می شود. زمانی که در ناحیه ای از بدن غدد لنفاوی ترشح مناسبی از مایع لنفاوی نداشته باشند، این تورم رخ می دهد. لمف ادما می تواند به صورت مادرزادی باشد ولی در بسیاری از موارد بیماری می تواند اکتسابی باشد. از عوامل این نوع بیماری می توان به عفونت، آسیب و ضربه یا درمان سرطان اشاره کرد.
لمف ادما در بیماران سرطانی
لمف ادما در برخی از بیماران که تحت درمان سرطان سینه، سرطان های زنان ( رحم و تخمدان ) ، سرطان های اورولوژی و سرطان پوست قرار داشتند دیده می شود. لمف ادما می تواند در بازماندگان مبتلایان به سرطان دیده شود و این افراد باید همواره بررسی های لازم را انجام دهند. همچنمین عود بیماری می تواند ماه ها یا سال ها بعد از آسیب رخ دهد.
علائم لمف ادما
علائم مختلفی برای بیماری لمف ادما وجود دارد که معمولاً به مرور زمان وخیم تر می شوند. در ادامه به برخی از این نشانه ها اشاره می کنیم:
- تورم شدید که به علت مایع لنفاوی به وجود می آید.
- تغییر در کیفیت پوست مانند فیبروز پوستی
- حساسیت بیش از حد و درد
- قرمزی متناوب که در اثر سلولیت به وجود می آید.
- تجمع چربی بیش از حد
درمان لمف ادما
گزینه های جراحی که برای درمان لمف ادما به کار می روند شامل موارد زیر است:
- جراحی بایپس لیمفاتیک – در این نوع جراحی عروق لنفاوی به سیستم وریدی بدن وصل شده و تخلیه می شوند.
- جراحی انتقال غدد لنفاوی عروقی – در این نوع جراحی غدد لنفاوی از بخشی از بدن جدا می شوند و با جراحی به ناحیه آسیب دیده منتقل می شوند تا ناحیه ای که از کار افتاده است بازسازی شود.
زمانی که بیماری لمف ادما تشخیص داده شود در ابتدا از گزینه های غیر جراحی مانند ارتفاع دادن اندام، مراقبت از پوست، پوشیدن جوراب های الاستیک و گن های مخصوص، فیزیوتراپی و استفاده از ابزار هوایی فشاری کمک گرفته می شود. این روش های درمانی غیر جراحی می توانند برای برخی افراد ناراحت کننده باشند و نیاز باشد که برای تمام عمر از این روش ها استفاده نمود. زمانی که گزینه های غیر جراحی برای بهبود علائم بیماری موثر واقع نگردند می توان از گزینه های جراحی استفاده
چه فردی کاندیدای مناسبی برای جراحی لمف ادما است؟
لمف ادما یک بیماری ناهمگن است و برنامه درمانی برای این بیماری برای هر بیمار متفاوت است و باید بر اساس شدت بیماری و ملاحظات آناتومیکی برنامه ای مناسب تنظیم گردد. در طول جلسه اولیه مشاوره اندازه گیری های مکرر و اندازه دور اندام ها انجام می شود و بیمار به متخصص مربوطه ارجاع داده می شود.
قبل از انجام روش های جراحی گروهی، روش های غیر جراحی برای درمان بیماری انجام می گیرند. برای مثال انجام فیزیوتراپی ، استفاده از گن های مخصوص، ورزش کردن و کاهش وزن به بیمار پیشنهاد داده می شود. روش درمان ضد احتقان کامل یا CDT یکی از روش های اصلی و پایه برای درمان بیماری لمف ادما است.
احتمالاً فرد در موارد زیر کاندیدای مناسبی برای جراحی می باشد:
- فرد قادر به وفق دادن خود با تشخیص و روند درمان باشد.
- فرد به بیماری های دیگری که در روند بهبودی اختلال ایجاد کنند، مبتلا نباشد.
- فرد دارای اهداف واقع بینانه و مثبتی برای بازگردانی ظاهر بدن باشد.
- تمامی روش های غیر جراحی برای فرد انجام شده باشند و نتیجه ای حاصل نشده باشد.
با اینکه جراحی لمف ادما می تواند به بهبود علائم بیماری کمک کند ولی نتیجه جراحی می تواند متغیر باشد:
- خط برش های واضح و تقریباً دائمی که البته شدت آن ها بستگی به نوع جراحی دارد.
- برخی تکنیک های خاص جراحی می توانند خطوط برش واضحی در ناحیه اهدا کننده ایجاد کنند که البته این خطوط بیشتر در نواحی مخفی بدن مانند گردن، شکم یا ناحیه کشاله ران ایجاد می شوند.
هزینه جراحی لمف ادما چقدر است؟
دستمزد جراح برای جراحی بازسازی لمف ادما می تواند بر اساس موقعیت جغرافیایی و تجربه جراح متغیر باشد. هزینه جراحی لمف ادما می تواند شامل موارد زیر باشد:
- دستمزد جراح
- هزینه های بیمارستان و یا کلینیک جراحی
- هزینه های بیهوشی
- تجویز دارو
- گن های بعد از جراحی
- آزمایشات تصویربرداری و آزمایشات پزشکی
زمانی که جراح خود را برای جراحی لمف ادما انتخاب می کنید به خاطر داشته باشید که تجربه جراح و راحتی با پزشک به همان اندازه هزینه جراحی اهمیت بسیار بالایی دارد.
آیا بیمه هزینه های جراحی لمف ادما را تحت پوشش قرار می دهد؟
جراحی لمف ادما بعد از درمان سرطان به عنوان جراحی های بازسازی در نظر گرفته می شود و هزینه های آن معمولاً تحت پوشش بیمه می باشد. با این حال بیمه تنها بخشی از هزینه های جراحی را متقبل می شود.
در جلسه مشاوره جراحی لمف ادما چه انتظاری باید داشته باشیم؟
در طول جلسه مشاوره برای جراحی لمف ادما آماده بحث کردن درباره موارد زیر باشید:
- اهداف جراحی
- شرایط پزشکی و آلرژی های دارویی و بیماری های خاص
- داروها و ویتامین ها و داروهای گیاهی که در حال حاضر مصرف می شوند. همچنین در صورت مصرف الکل و تنباکو به پزشک اطلاع داده شود.
- سوابق جراحی
جراح پلاستیک موارد زیر را انجام می دهد:
- بررسی سلامت کلی بیمار و سوابق بیماری یا فاکتورهای خطر
- تخمین شدت بیماری برای دستیابی به اطلاعاتی درباره کیفیت پوست، فیبروز و اندازه گیری های لازم
- عکس برداری
- صحبت کردن درباره گزینه های درمانی در دسترس و پیشنهاد یک دوره درمانی
- صحبت کردن درباره نتیجه جراحی لمف ادما و هرگونه خطر و عوارض احتمالی
هرگونه ابهام و سوالی که وجود دارد باید با پزشک در جریان قرار داده شود. اینکه بیمار تمامی جوانب بیماری را بداند اهمیت بسیار بالایی دارد. همچنین بهتر است که نوع بیماری لمف ادما و درمان های بالقوه تشخیص داده شود. برای این منظور یک لیستی از سوالات متداول جراحی لمف ادما ترتیب داده شده است که می توانید این سوالات را از پزشک خود بپرسید.
قدری استرس و اضطراب کاملاً طبیعی است و قبل از تمام جراحی ها مقداری استرس و اضطراب احساس می شود. از صحبت کردن درباره احساسات خود اصلاً خجالت نکشید و تمامی سوالات را از پزشک خود بپرسید.
سوالات متداول جراحی لمف ادما
سوالاتی متداول جراحی لمف ادما که لازم است در جلسه مشاوره از جراح پلاستیک خود بپرسید در زیر آمده است:
- آیا شما عضو انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران هستید؟
- آیا شما در رشته جراحی پلاستیک تخصص دارید؟
- چند سال سابقه جراحی پلاستیک دارید؟
- آیا جراحی در کلینیک انجام می شود و یا بیمارستان؟ در کدام بیمارستان؟
- آیا تجهیزات اتاق جراحی مورد تائید سازمان معتبری می باشد؟
- آیا من کاندیدای مناسبی برای جراحی هستم؟
- من چه اقداماتی باید انجام دهم تا بهترین نتیجه را ببینم؟
- جراحی در چه مکانی و به چه صورت انجام می گیرد؟
- چه تکنیک های جراحی برای بیمار پیشنهاد می شود؟
- دوران نقاهت جراحی لمف ادما چقدر است و در طول دوران نقاهت باید انتظار چه کمک هایی را داشت؟
- ریسک ها و خطرات جراحی به چه صورت است؟
- پیچیدگی های جراحی چگونه کنترل می شوند؟
- در صورتی که نتیجه جراحی موفقیت آمیز نباشد چه گزینه هایی در دسترس است؟
- آیا عکس های قبل و بعد از جراحی در دسترس است؟ چه نتیجه ای برای جراحی منطقی است؟
خطرات جراحی لمف ادما
تصمیم به انجام جراحی لمف ادما کاملاً شخصی است و نیاز به مکالمه ای هدف مند با یک فوق تخصص جراح پلاستیک می باشد. فرد باید تصمیم بگیرد که مزایای این جراحی وی را به اهداف جراحی نزدیک می کند یا خیر. همچنین تمامی عوارض احتمالی و خطرات جراحی باید با بیمار مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا از مورد قبول بودن این موارد توسط بیمار اطمینان حاصل شود.
جراح پلاستیک و یا کادر پزشکی تمامی جزئیات جراحی را به بیمار توضیح می دهند. از بیمار خواسته می شود تا فرم مربوط به جراحی را پر کند. این فرم به معنای درک تمامی جوانب و عوارض جانبی و خطرات جراحی است.
خطرات احتمالی جراحی لمف ادما بستگی به نوع جراحی دارد. از جمله عوارض جانبی متداول می توان به خونریزی، عفونت، تجمع مایعات، ترمیم نا مناسب جای بخیه ها و خطرات بیهوشی اشاره کرد. همچنین دانستن موارد زیر اهمیت بالایی دارد:
- جراحی فلپ ( انتقال غدد لنفاوی ) دارای خطر از دست دادن فلپ جزئی یا کلی است. همچنین از دست دادن احساس در ناحیه اهدا کننده و ناحیه بازسازی شده از جمله خطرات این تکنیک است.
- عارضه ی نادری در تکنیک انتقال غدد لنفاوی عروقی وجود دارد که در نتیجه آسیب به ناحیه اهدا کننده غدد لنفاوی به وجود می آید. از تکنیک هایی مانند نقشه برداری معکوس لنفاوی برای کاهش احتمال بروز این عارضه استفاده می شود.
جراحی لمف ادما در چه جایی انجام می گیرد؟
جراحی لمف ادما در اکثر موارد در بیمارستان و با تجهیزات بیمارستانی انجام می گیرد. بعد از این جراحی نیازی به بستری های بلند مدت نیست و بیمار مدت زمان کوتاهی در بیمارستان می ماند. همچنین از بیهوشی کلی برای این جراحی استفاده می شود.
تصمیمات در مورد بیهوشی و مدت زمان بستری بیمار بستگی به نیازهای جراحی و تکنیک های مورد استفاده و ترجیحات بیمار و پزشک دارد.
آمادگی برای جراحی لمف ادما
برای آمادگی بیمار برای جراحی لمف ادما موارد زیر به بیمار گفته می شود و انجام می گیرد:
- انجام آزمایشات آزمایشگاهی و بررسی های مورد نیاز
- مصرف برخی داروها و یا تغییر برخی داروهای مصرفی
- انجام آزمایش های تصویربرداری و بررسی غدد لنفاوی
- ترک سیگار
- رسیدن به اهداف کاهش وزن
- عدم مصرف داروهای رقیق کننده خون و داروهای ضد التهابی و داروهای گیاهی که موجب افزایش خونریزی می شوند.
جراحی لمف ادما معمولاً در بیمارستان انجام می گیرد و شاید نیاز به بستری کوتاه مدت بیمار باشد. همچنین در این نوع جراحی از بیهوشی کلی استفاده می شود. احتمال دارد که برخی جراحی های تکمیلی به منظور تکمیل فرایند درمان انجام شوند. این جراحی های تکمیلی به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی انجام می گیرند.
تصمیماتی که گرفته می شود بر اساس نیازمندی های جراحی و ملاحظات و ترجیحات پزشک انجام می گیرند.
گزینه های جراحی برای درمان لمف ادما
لیمفاتیکوونولار آناستوماسیس
لیمفاتیکوونولار آناستوماسیس یک نوع روش جراحی بایپس است که مایع لنفاوی اضافی را از گردش خون وریدی موجود در دست ها و پاها دوباره هدایت می کند. برش های سطحی و کوچکی در نواحی خاصی ایجاد می گردند و از میکروسکوپ قوی که مخصوص جراحی است برای تشخیص رگ های ظریف لنفاوی در زیر پوست استفاده می شود.
رگ های لنفاوی می توانند به رگ های خونی اطراف متصل شوند. تا جایی که بشود از این اتصال استفاده می شود تا مایعات لنفاوی تغییر جهت داده شوند. این روش جراحی به صورت سرپایی انجام می گیرد.
انتقال غدد لنفاوی عروقی
در شرایطی که غدد لنفاوی عملکرد درستی ندارد برای مثال بعد از پرتودرمانی یا شکاف غدد لنفاوی، می توان از انتقال غدد لنفاوی عروقی استفاده کرده تا به تخلیه مایع لنفاوی کمک کرد. غدد لنفاوی اهدا کننده می توانند از نواحی مختلفی مانند زیر شکم و گردن گرفته شوند. این روش جراحی به طور خاص از تکنیک های میکروسرجری برای انتقال غدد لنفاوی و بافت های چربی استفاده می کند. این روش جراحی نیاز به بستری بیمار برای مدت چند روز دارد. برای زنانی که قصد انجام همزمان جراحی بازسازی سینه دارند و برای درمان لنفاوی بازوها به دلیل سرطان سینه، کاندیدای مناسبی برای بازسازی سینه هستند و برای جراحی از فلپ های شکمی که متصل به غدد لنفاوی هستند استفاده می شود.
روش های کاهنده
روش های کاهنده به برداشتن پوست ها و بافت های نرم اضافه می پردازد و از سوی دیگر به کاهش حجم ناحیه و بهبود بهداشت کمک می کند. این جراحی ها معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری و زمانی که فیبروز شاخص و یا نفوذ چربی اتفاق افتاده باشد، انجام می گیرند.
برداشتن پوست زائد با استفاده از تکنیک های خاص می تواند نیازمند بیش از یک جراحی باشد. اخیراً تکنیک لیپوساکشن موفقیت های بسیاری را در درمان بیماران مبتلا به لمف ادمای پیش رفته که چربی های اضافه دارند و کاندیدای دو روش اخیر نیستند، نشان داده است. اینکه بیماران بعد از جراحی از گن های مناسب استفاده کنند، اهمیت بالایی دارد تا اثر لیپوساکشن باقی بماند.
بیهوشی در جراحی لمف ادما
داروهایی برای راحتی بیمار در طول جراحی مورد استفاده قرار می گیرد. می توان از بیهوشی کلی و یا بی حسی موضعی استفاده نمود. البته نوع بیهوشی بستگی به تکنیک مورد استفاده دارد. پزشک بهترین و مناسب ترین روش را به بیمار پیشنهاد می دهد.
در دوران نقاهت جراحی لمف ادما چه انتظاری باید داشت؟
پس از جراحی لمف ادما از پانسمان و بانداژ های مخصوصی بر روی بخیه ها استفاده می شود. لوله ای باریک و کوچک به طور موقتی در زیر پوست و در ناحیه جراحی قرار می گیرد تا هرگونه مایع و خون اضافی خارج شود.
دستورالعمل های خاصی به بیمار داده می شود که شامل موارد زیر است:
- چگونگی مراقبت از ناحیه جراحی بعد از جراحی
- داروهایی که باید به صورت خوراکی مصرف شوند تا به ترمیم سریع تر کمک کرده و خطر عفونت را کاهش دهد.
- بررسی ناحیه جراحی و موارد خطر
تمامی سوالات خود را در مورد دوران نقاهت از پزشک بپرسید:
- بعد از تکمیل جراحی به کجا انتقال داده می شویم؟
- بعد از جراحی چه داروهایی برای بیمار تجویز می شود؟
- پانسمان ها یا بانداژ بر روی ناحیه قرار می گیرد؟ چه زمانی برداشته می شوند؟
- آیا نیاز به تخلیه مایعات و خون اضافه است؟ برای چه مدت زمان؟
- چه زمانی می توان دوش گرفت و حمام کرد؟
- تا چه زمانی باید فعالیت های ورزشی و روزمره را به تاخیر انداخت؟
- از چه زمانی می توان روش های درمانی غیر جراحی را آغاز کرد؟
- چه زمانی برای معاینات ثانویه باید به پزشک مراجعه کرد؟
روند ترمیم هفته ها زمان می برد تا تورم کاهش یابد. لازم است تا در فواصل زمانی مشخص به پزشک مراجعه گردد تا معاینات لازم صورت گیرد.
انتظار چه نتیجه ای را بعد از جراحی لمف ادما باید داشت؟
نتیجه بلند مدت جراحی لمف ادما می تواند به کاهش تاثیر فیزیکی و احساسی بیماری لمف ادما کمک کند. بسیاری از بیماران شاهد کاهش محیط و حجم ناحیه می شوند. همچنین دیگر علائم بیماری مانند سفتی و سنگینی ناحیه بعد از جراحی بهبود می یابد. درمان های غیر جراحی برای بعد از عمل توصیه می شود تا نتیجه را حفظ کند. البته این مورد بستگی به نوع جراحی دارد. در صورتی که لمف ادما بهبود یابد نیاز به روش های غیر جراحی کاهش می یابد. ولی در صورت بدتر شدن بیماری شاید نیاز به انجام جراحی های دیگری باشد.
علائم خطر بعد از جراحی لمف ادما
در صورت تجربه تنگی نفس، درد قفسه سینه یا ضربان قلب غیر طبیعی حتماً به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز تمامی این موارد شاید نیاز به بستری بیمار در بیمارستان باشد.
همواره بعد از این جراحی انتظار نتایج مثبتی را داریم. ولی در برخی موارد شاید بعد از یک جراحی نتوان شاهد نتیجه دلخواه بود و نیاز به جراحی های دیگری باشد.
ناحیه جراحی نباید تحت فشار قرار گیرد. همچنین از حرکت دادن و خراش ناحیه باید خودداری شود. دستورالعمل های لازم برای بعد از جراحی به بیمار گفته می شود.
چگونه باید برای جراحی لمف ادما جراح پلاستیک را انتخاب نمود؟
جراحی لمف ادما شامل انتخاب های بسیاری است. ولی اولین و مهم ترین انتخاب مربوط به انتخاب جراح پلاستیک مناسب است که بتوانید به وی اطمینان کنید و آن پزشک عضو انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران باشد.موارد زیر در انتخاب جراحی پلاستیک اهمیت بسیار بالایی دارد:
- عضو مورد تایید انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران
- اتمام 4 سال دوره آموزشی جراحی عمومی و حداقل سه سال دوره رزیدنتی جراحی پلاستیک
- قبول شدن در امتحانات شفاهی و کتبی
- فارغ التحصیل از دانشکده پزشکی معتبر
- گذراندن دوره های آموزشی مربوط به ایمنی بیماران به صورت سالیانه
- انجام جراحی در مراکز معتبر و با جواز مانند بیمارستان یا کلینیک های مجهز به تمامی تجهیزات جراحی
با انتخاب یکی از جراحان پلاستیک عضو انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران می توان از تجربه بالا و شایسته بودن جراح اطمینان کامل داشت.
منبع : https://www.plasticsurgery.org/reconstructive-procedures/lymphedema-treatment
